Wyobrażenie Wielkiego Gościńca Wschodniego - autorstwa Mateja Cadila
Wschodni Gościniec – jedna z najstarszych dróg Ardy. Prowadziła z zachodniego Beleriandu, przez Ered Luin, aż do Gór Mglistych. Wędrowcy mogli przekroczyć nim Wysoką Przełęczą (zwaną również Przełęczą Imladris lub Cirith Forn en Andrath) i podążać dalej Starą Leśną Drogą. Calość przecinała Śródziemie ze wschodu na zachód i bywała nazywana różnie w różnych odcinkach i erach, najwcześniej jako Droga Krasnoludów.
Historia
Przed upadkiem Beleriandu
Droga do Nogrodu i Belegostu (graf. Mitgaraf)
Wielki Wschodni Gościniec został wybudowany przez krasnoludów w Pierwszej Erze, lub jeszcze przed Latami Słońca. Powstał prawdopodobnie jako przedłużenie Starej Leśnej Drogi, prowadzącej z Żelaznych Wzgórz, a może nawet z Gór Czerwonych, przez Rhovanion, aż do Gór Mglistych w pobliże Wysokiej Przełęczy. Dalej prowadziła do siedzib krasnoludów w Górach Błękitnych, a następnie do Doriathu w Beleriandzie i Nargothrondu. Ten ostatni zachodni fragment powstał dla ułatwienia podróży dla zdolnych mistrzów przeróżnych rzemiosł z Belegostu i Nogrodu, których liczne zastępy przybywały do królestwa Thingola, aby dla niego pracować, dopóki krasnoludowie z Nogrodu nie zabili króla i nie splądrowali Doriathu. Zapewne odnogą był Stary Gościniec Zachodni biegnący na północ od Doriathu do brodu Brithiach i aż do góry Taras. Zakładając istnienie tej całej długiej drogi (Taras-Orocarni) mogła ona mieć około 4500 km.
Druga Era
W Drugiej Erze, po tym, jak Beleriand został zatopiony w czasie Wojny Gniewu, Wschodni Gościniec przestał być najdłuższą drogą w Śródziemiu, oddając palmę pierwszeństwa Wielkiemu Gościńcowi Południowemu (zwanemu też Drogą Północ-Połdunie, a w Trzeciej Erze Zieloną Ścieżką). Wschodni Gościniec prowadził teraz od Szarych Przystani do nowo powstałej siedziby elfów – Rivendell.
Trzecia Era
Kiedy w Trzeciej Erze powstał Arnor, mieszkańcy tego numenorejskiego królestwa na wygnaniu wzięli na siebie konserwację i utrzymywanie drogi. Wybudowali wzdłuż niej kilka fortec (w tym Wichrowy Czub), odnowili bądź od nowa wybudowali mosty na Brandywinie i rzece Mitheithel. Po podziale Arnoru w 861 roku Trzeciej Ery, Gościniec stał się granicą pomiędzy Cardolanem a Arthedainem. W 1601 roku Trzeciej Ery w Shire osiedlili się hobbici i to oni wzięli na siebie obowiązek utrzymywania środkowego odcinka drogi.
Kompania Thorina podążająca Gościńcem w kierunku Rivendell - scena z filmu "Hobbit: Niezwykła podróż"
Niegdyś ruchliwy szlak stał się niemal nieużywany po tym, jak w 1974 roku TE wszystkie północne królestwa padły ofiarą Czarnoksiężnika z Angmaru. Droga, z wyjątkiem konserwowanego i używanego często przez hobbitów odcinka, z czasem zaczęła zarastać i pod koniec Trzeciej Ery korzystali z niej już tylko nieliczni, pojedynczy wędrowcy, a z rzadka nieliczne kompanie krasnoludów.
W Trzeciej Erze Gościniec prowadził od Szarych Przystani do Rivendell. Przebiegał przez Białe Wzgórza, następnie biegł środkiem Shire, następnie Bree, dalej droga ta prowadziła przez kraje niezamieszkane, obok Komarowych Moczar, a następnie nieopodal Wichrowego Czubu. Dzięki Ostatniemu Mostowi można było przeprawić się nad Mitheithel. Kolejne gościniec prowadził przez Rhudaur i kończył się na rzece Bruinen w dolinie Rivendell.
Inne nazwy
Do określenia tej drogi używano wielu różnych nazw, możemy się spotkać z takimi określeniami jak: „Wielka Droga”, „Gościniec”, „Stary Gościniec”, „Droga Wschód-Zachód”, „Wielki Gościniec Wschodni”.