Śródziemie Wiki
Advertisement
Manwe

Manwe

Valarowie, Potęgi Świata (qya. vala lm. valar) – grupa 14 spośród największych Ainurów, duchowych bytów, stworzonych przez Eru Ilúvatara, które brały udział w Ainulindalë i zostały na stałe związane z Ardą kształtując ją.

Każdy ze stworzonych duchów został przypisany do jakiejś części myśli Eru. Valarowie byli świadkami Wizji Iluvatara. Wybrali istnienie w Ei, Zamiast w Bezczasowych Przestrzeniach, więc do końca jej istnienia muszą w niej pozostać. Razem ze swoimi pomocnikami Majarami rozpoczęli budowę i kierowanie światem, przygotowując go na przybycie Dzieci Ilúvatara: elfów i ludzi, a także do walki z Melkorem - najpotężniejszym ainurem, który chciał uczynić świat swoją własnością.

Ogólna charakterystyka[]

Valarowie przyjmowali najczęściej kształt ludzi lub elfów, których pokochali, od kiedy zobaczyli wizje Eru. Kształty te były dla nich jak ubranie. Posiadali płeć, która wynikała z ich charakteru. Mogli bywać też niewidzialni, lub o kształcie innych stworzeń i dzieł natury. Valarowie, gdy przyjęli ciała stworzyli też swój język, który się nazywał Valarin. Nie musieli się nim porozumiewać, gdyż wykorzystywali często ósanwe, jednak od przybycia elfów zaadaptowali dla siebie quenyę.

Pomimo, że ludzie uważali ich za bogów, nie byli nimi. Pełnili funkcję wysłanników Ilúvatara oraz obrońców jego Dzieci. Valarowie byli świadkami Wizji Iluvatara, nie znali jednak jej w całości, nie rozumieli wszystkich przyczyn i celów. Byli raczej starszymi, lub przewodnikami, nie mieli też władzy nad umysłami ludzi i elfów, choć mogli wpływać na zachowanie materii ich ciał i stworzonego świata.

Początkowo Valarowie mieszkali na wyspie Almaren, zniszczonej przez Morgotha wraz z latarniami Iluiną i Ormal. Potem zamieszkali w Amanie, który podczas Przemiany Świata został wyniesiony poza Ardę. Najbliżej związani z nimi byli Eldarowie, (w szczególności Vanyarowie), którzy mieli możliwość osiedlenia się u ich boku w Valinorze.

Historia[]

Ainulindale2

Ainulindale

Valarowie brali udział w Pierwszej Muzyce, ucząc się harmonii, choć Melkor próbował zaburzyć ją wplatając do pieśni swoje własne tony. Po trzeciej jego próbie Iluvatar usunął go spośród tworzących. Pokazał wówczas Valarom Wizję ich wspólnego dzieła. Było to tylko niematerialne marzenie, rzeczywistością stała się dopiero po wypowiedzeniu przez Iluvatara słowa "Ea!" (Niech się stanie). Pomimo to wszechświat dalej był morzem ognia, który trzeba było dopiero zacząć kształtować w myśl muzyki. Tego właśnie podjęli się Valarowie, zakochani w Muzyce i Wizji Eru.

180px-Illuin-valar-lamp

Wiosna Świata

Valarowie rozpoczęli kształtować góry, doliny i morza, lecz Melkor wciąż przeszkadzał im, niszcząc ich dzieło. Manwe walczył z Melkorem z pomocą innych ainurów. Również część duchów przeciągnął na swoją stronę Melkor (np. Balrogów). Była to pierwsza bitwa w dziejach Ei - Bitwa o Ład Świata. Po przegranej Melkor zaszył się w odległych miejscach Ei a Valarowie przystąpili do kontynuacji kształtowania Ardy.

Aby oświetlić swoje dzieło Valarowie stworzyli Dwie Latarnie, które pozwalały w okresie Wiosny Ardy rozwijać się całej przyrodzie. Valarowie mieszkali wtedy na wyspie Almaren. Gdy ujrzał to Melkor zapałał gniewem i przybył zniszczyć je. Upadek Latarni zniszczył także mieszkania Valarów. Wycofali się oni do Amanu i założyli państwo Valinor. Tam, u złotych bram Valmaru - stolicy - zbierali się na narady i podejmowali najważniejsze decyzje w dziejach świata. Tam też spowodowali wyrośnięcie Dwóch Drzew.

Varda

Varda stwarzająca gwiazdy

Varda stworzyła pierwsze gwiazdy aby rozświetlić mrok poza Amanem. Melkor działał aktywnie na całym obszarze Ardy, poza Valinorem, dlatego Valarowie podjęli decyzję o zniszczeniu jego siedziby Utumno i zakuciu go w kajdany na trzy wieki. Zaproszono też do Valinoru Elfów obudzonych daleko na wschodzie. Część z nich dotarła do Amanu zamieszkując u boku Valarów. Aule ulepił Krasnoludów samodzielnie, lecz Eru adoptował ich dając im dusze. Po uwolnieniu Melkor rozpoczął tajne działania, które doprowadziły do wykucia silmarili przez Feanora, jego buntu i w efekcie odejścia Noldorów do Śródziemia. Melkor z pomocą Ungolianty zniszczyli świetliste drzewa, skradli kryształy i uciekli.

Tuor i Ulmo

Tuor rozmawia z Ulmem

Valarowie z ostatnich owocu i kwiatu drzew stworzyli Słońce i Księżyc i wysłali na niebo rozpoczynając w ten sposób Pierwszą Erę Lat Słońca i panowanie światła na całej Ardzie. Varda stworzyła kolejne gwiazdy i konstelacje. Valinor wtedy został jednak ukryty przed zbuntowanymi elfami, i nikt nie mógł do niego powrócić ani się dostać. Podczas Pierwszej Ery elfowie, ludzie i krasnoludowie rozwijali się praktycznie sami, sami też prowadzili wojny z Morgothem, chociaż Ulmo starał się im pomagać - np. wskazał na lokalizację Gondolinu i poprowadził do niego Turgona a potem Tuora. Ludziom i elfom pomagały też inne mniejsze duchy - jak np. Osse czy Meliana.

Ancalagon

Smok Ancalagon podczas Wojny Gniewu

Gdy Melkor zajął prawie cały Beleriand (a zapewne i większość wschodu), Earendil dotarł do Valinoru i przebłagał Valarów o interwencję. Stało się to podczas Wojny Gniewu, gdzie Morgoth został pokonany, związany i wysłany poza Ardę. Została też otwarta droga do Valinoru dla Elfów. Dla ludzi została stworzona wyspa Elenna, gdzie cieszyli się długowiecznością, nie wolno im jednak było podróżować dalej na zachód. Na niekorzyść dobremu układowi działał Sauron, sługa Melkora, który podsycał wątpliwości ludzi, co w efekcie skończyło się zatopieniem wyspy i gwałtowną zmianą kształtu Ardy. Wtedy też Aman został usunięty z krzywizny ziemi, tak że można się tam dostać jedynie Prostą Drogą.

W czasie Trzeciej Ery Valarowie wysłali Istarich, aby uczyli ludzi walczyć ze złem i sami pokonali je. Skończyło się to Wojną o Pierścień. Jest powiedziane, że ich opieka będzie stale słabnąć, tak aż w końcu Melkorowi uda się wyzwolić. Rozpęta się wtedy bitwa Dagor Dagorath, kiedy to Arda zostanie zniszczona. Po tym wydarzeniu rozpocznie się druga muzyka, piękniejsza od pierwszej, w której los elfów i ludzi nie jest znany.

Podział[]

Ośmioro największych Valarów, nazywano Aratarami (oznaczeni literką A.)

Valarowie[]

  • (Aratar) Manwë - Súlimo, Władca Valarów,
  • (A.) Ulmo, Król Morza
  • (A.) Aulë - Kowal, mąż Yavanny
  • (A.) Oromë - Wielki Jeździec, mąż Vany
  • (A.) Mandos - Namo, Sędzia, mąż Vaire
  • Irmo - Pan Snów, mąż Este
  • Tulkas - Bojownik, mąż Nessy

Valiery[]

  • (A.) Varda - Królowa Gwiazd, żona Manwëgo
  • (A.) Yavanna - Darząca Owocami, żona Aulego
  • (A.) Nienna - Panna Miłosierdzia
  • Estë - Odpoczynek, żona Irma
  • Vairё - Tkaczka, żona Mandosa
  • Vána - Wiecznie Młoda, żona Oromego
  • Nessa - Tancerka, żona Tulkasa

Etymologia[]

Słowo vala pochodzi z quenyi i oznacza anielska moc.

Inne wersje legendarium[]

We wczesnym legendarium ich nazwa brzmiała Valurowie. Pierwotnie Valarowie byli związani genealogicznie i mieli dzieci – np. Oromë i Nessa byli dziećmi Aulëgo i Yavanny. Mieli ze swoimi małżonkami przynajmniej po jednym dziecku - tj. Nieliqui, Telumhtara – także będących Valarami.[1]

Przypisy

Advertisement