Śródziemie Wiki
Advertisement
Srodziemie

Śródziemie w czasach Trzeciej Ery (rys. J.R.R. Tolkien)

Śródziemie, Endor, Bliższe Ziemie – jeden z kontynentów Ardy, pierwotnie cała centralna jej część. Ukształtował się prawdopodobnie w czasie pierwszych wojen Valarów z Morgothem po zniszczeniu Dwóch Latarni. Śródziemie znane z Lat Słońca położone było w północnej części świata. Hipotetyczne południowe i wschodnie kontynenty mogły być jego pozostałościami po przekształceniach.

Historia[]

Powstanie Śródziemia[]

Śródziemie powstało prawdopodobnie po upadku Wielkich Latarnii, kiedy Valarowie uciekli z Almaren. W Latach Drzew Arda wciąż była mniej więcej symetryczna. Centralny ląd nazywano Endorem, czyli Śródziemiem. Znajdowały się tam dwa wielkie morza: Helkar na północy i Ringil na południu, pozostałości po Latarniach. Śródziemie otaczały wielkie łańcuchy górskie: od zachodu Góry Popielate i Góry Błękitne, od północy wypiętrzone przez Melkora Góry Żelazne, od wschodu Góry Czerwone i Góry Żółte[1]. Po obu stronach leżały dwa wielkie oceany, od wschodu Belegaer oddzielał Aman a od zachodu Morze Wschodnie oddzieliło ląd zwany potem Lądem Słońca. Na dalekiej północy stworzył swoje imperium Morgoth, który wzniósł twierdzę Utumno i roztoczył ogromny łańcuch gór, aby ochronić się przed Valarami. Prawie w centrum Endoru, na wschód od mórz Mroczny Władca wypiętrzył Góry Mgliste, aby utrudnić Oromëmu podróże na wschód. Całą północ Morgoth spowił ciemnościami. Od zachodu dobiegała poświata Dwóch Drzew, pozostawiając kraje wschodnie w cieniu, rozświetlanym tylko światłem gwiazd, aż do czasu powstania Słońca.

Arda1-0

Śródziemie w Trzeciej Erze

W nieznanym czasie, być może podczas Wielkiej Bitwy Potęg kształt Śródziemia uległ zmianie. Zachodnia linia brzegowa stała się bardziej urozmaicona i przesunęła się na wschód, Wschodnie Morze zmieniło kształt i oddzieliło od Endoru Ciemny Kraj. Brak jest wzmianek o Morzu Ringil, co może sugerować, że przekształciło się lub połączyło ze Wschodnim Morzem w nowy kształt. Góry Żółte przesunęły się bliżej centrum oddzielając potem od siebie krainy południowe. Część gór Czerwonych prawdopodobnie zapadła się.

Przebudzenie elfów[]

Z czasem Valarowie zdołali odbudować świat po zniszczeniu Latarni. Stworzyli dwa Drzewa, które oświetlały Ardę, mimo to jednak ich światło nie docierało prawie do Śródziemia, które rozjaśniały jedynie gwiazdy. W nieznanym czasie nad zatoką Morza Helkar Cuiviénen przebudziło się pierwsze pokolenie Dzieci Iluvatara - elfowie. Morgoth pierwszy dowiedział się o ich istnieniu i rozpoczął ich prześladowania. Uprowadzał elfów, którzy oddalili się od swoich siedzib i więził ich w Utumno. Tam w wyniku tortur i czarnej magii powstały z nich prawdopodobnie pierwsi orkowie. Ich stworzenie było drwiną z Valarów i Iluvatara.

Wielka Bitwa Potęg[]

Chcąc uratować elfów Władcy Zachodu ruszyli do Śródziemia. W Wielkiej Bitwie zburzyli Utumno i pojmali Morgotha. Został on skrępowany i uwięziony na 300 lat drzew, czyli prawie 3000 lat słonecznych. Na ten czas w Endorze zapanował spokój. Wielka Bitwa Potęg doprowadziła do wielkich zniszczeń w Śródziemiu. W tym czasie zmieniło swój kształt Wschodnie Morze, które teraz oddzieliło od reszty lądu tzw. Ciemny Kraj. Niewykluczone, że wykształciło się ono z połączenia wcześniejszego Morza Wschodniego z Morzem Ringil[2]. Ponadto Góry Żelazne na północy rozerwały się i wygięły ku północy.

Podróż elfów do Amanu i ucieczka do Śródziemia[]

W czasie pokoju Valarowie poprowadzili elfów na Zachód i stamtąd przenieśli ich do Amanu. Część jednak pozostała w Śródziemiu. Po 300 latach drzew Valarowie pozwolili Morgothowi, który udał skruchę, wyjść z niewoli. Był to ogromny błąd. Melkor skradł Silmarile. Uciekł następnie do Śródziemia, gdzie odbudował swoją dawną potęgę- Angband, który tym razem stał się jego główną siedzibą. Wkrótce jednak Valarowie stworzyli Słońce i Księżyc, by oświetlały Ardę. Wielu elfów ze szczepu Ñoldorów, z Amanu chcąc odzyskać zagrabione przez Morgotha Silmarile, łamiąc zakaz Valarów wyruszyła do Śródziemia. Osiedlili się w Beleriandzie, gdzie utworzyli kilka niezależnych królestw. Wkrótce rozpoczęły się długie i wyniszczające walki z Morgothem.

Pierwsza Era[]

Przebudzenie ludzi[]

Pierwsza Era rozpoczęła się wraz z powstaniem Słońca i Księżyca. Wraz z pierwszym wschodem Słońca w Hildórien na wschodzie przebudziło się Drugie Pokolenie Dzieci Iluvatara - ludzie. Z czasem liczne plemiona ludzi rozpoczynać zaczęły wędrówkę na zachód. Dotarły aż do Belariandu, gdzie spotkali elfów. Część ludzi wspierała ich zbrojnie w walkach z Morgothem. Część jednak okazała się zdrajcami i przyłączyła się do wroga. (patrz:Ludzie przybywają na Zachód)

Wojny z Morgothem[]

Wojny elfów i ludzi z Morgothem trwały przez prawie całą Pierwszą Erę. W V wieku udało się rozbić siły złego i oblec Angband. W 455 roku jednak wróg przerwał pierścień oblężenia i przeprowadził kontrofensywę. Elfowie zostali zdziesiątkowani, a ich królestwa padały jedno po drugim. Atak elfów i ludzi w 473 roku również się nie powiódł i w Bitwie Nieprzeliczonych Łez Morgoth odniósł kolejne zwycięstwo.

Wojna Gniewu[]

W końcu Eärendil, półelf z Beleriandu, pożeglował do Amanu, prosić o pomoc Valarów. Władcy Zachodu postanowili zlitować się nad zbuntowanymi elfami i zaatakować Morgotha. Sformowano ogromną armię, złożoną z Valarów, Majarów i elfów z Amanu. Przeprawiła się ona przez Belegaer i wylądowała w Śródziemiu, gdzie przyłączyły się do niej wojska Edainów - jednego ze szczepów ludzi. Wielka armia ruszyła następnie w kierunku Angbandu. W wielkiej bitwie zwyciężyła wroga. Twierdza Morgotha została zniszczona, jego samego natomiast wzięto do niewoli. Tysiące jego sług wybito, przetrwał jedynie Sauron, jego najwyższy sługa, nieliczni Balrogowie oraz część pomniejszych jego sług: smoków, orków, wargów, trolli, itd. Morgotha wyrzucono w Pustkę, poza granice Wszechświata. Jego klęska była ostateczna.

Regiony Śródziemia[]

Obszary Śródziemia zmieniały się w ciągu biegu historii. Można też wyróżniać wiele mniejszych i większych.

Przypisy

  1. Karen Wynn Fonstand, Atlas Śródziemia. Przewodnik po świecie Tolkiena, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2009, str. 2.
  2. Karen Wynn Fonstand, Atlas Śródziemia. Przewodnik po świecie Tolkiena, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2009, str. 5.
Advertisement