Władca Pierścieni

Władca Pierścieni
Informacje
Tytuł pl	Władca Pierścieni
Tytuł ang	The Lord of the Rings
Autor	John Ronald Reuel Tolkien
Gatunek	fantasy
Miejsce wyd.	Wielka Brytania
Język oryginalny	angielski
Data I wyd.	1979
Data I pl wyd.	1992

Władca Pierścieni (ang. The Lord of the Rings) – powieść high fantasy autorstwa angielskiego pisarza J.R.R. Tolkiena, której akcja rozgrywa się w stworzonym przez niego fikcyjnym świecie zwanym Śródziemiem. Jest ona kontynuacją innej opowieści tego samego autora zatytułowanej Hobbit, czyli tam i z powrotem. Była pisana z przerwami między 1937 a 1949 rokiem, także w trakcie trwania II Wojny Światowej. Szybko stała się jedną z najpopularniejszych i najlepiej sprzedających się książek w historii literatury (około 150 milionów sprzedanych egzemplarzy).

"Władca Pierścieni" często mylnie nazywana jest trylogią. Tak naprawdę to powieściowa całość podzielona na sześć ksiąg. Ze względu na swoją dużą objętość został wydany w trzech tomach, głównie pod wpływem nacisków wydawcy. Nie było to jednak oryginalne zamierzenie Tolkiena.

Tytuł utworu nawiązuje do głównego antagonisty w opisanej historii - Ciemnego Władcy Saurona, pana i twórcy zaginionego Jedynego Pierścienia, mającego moc kontrolowania pozostałych Pierścieni Władzy, będących w posiadaniu przedstawicieli trzech ras zamieszkujących Śródziemie i tym samym dającego mu władzę nad całym kontynentem oraz czyniąc go Władcą Pierścieni.

Struktura powieści

Tom I – Drużyna Pierścienia (ang. The Fellowship of the Ring)

1. Powrót cienia (ang. Return of the Shadow)

2. Drużyna Pierścienia (ang. The Fellowship of the Ring).

Tom II – Dwie wieże (ang. The Two Towers)

3. Zdrada Isengardu (ang. The Treason of Isengard)

4. Podróż do Mordoru (ang. The Journey to Mordor)

Tom III – Powrót króla (ang. The Return of the King)

5. Wojna o Pierścień (ang. The War of the Ring)

6. Powrót króla (ang. The Return of the King).

Fabuła

Tysiące lat przed wydarzeniami opisanymi w powieści, Władca Ciemności, Sauron wykuwa Jedyny Pierścień, by mieć władzę nad pozostałymi Pierścieniami Władzy, będącymi w posiadaniu trzech ras Śródziemia: ludzi, elfów i krasnoludów. Po latach ludzie i elfy zawierają Ostatni Sojusz i ruszają na Mordor, by wspólnymi siłami zniszczyć potęgę Nieprzyjaciela. W ostatecznej batalii na stokach Orodruiny przywódca ludzi, Isildur, ojcowskim mieczem odcina Pierścień z palca Saurona i doprowadza do zaniknięcia jego fizycznej potęgi. Omamiony pięknem i siłą klejnotu człowiek nie niszczy go jednak i wkrótce przez zdradziecką naturę skarbu ginie w zasadzce orków. Na skutek tego wydarzenia Pierścień wpada do Anduiny i spoczywa na jej dnie przez następne dwa tysiące lat.

Po tym czasie Pierścień zostaje odnaleziony przez hobbita Deagola i zawłaszczony przez jego przyjaciela Smeagola, który pod wpływem mocy przedmiotu zmienia się w stwora zwanego Gollumem i kryje się w najgłębszych jaskiniach Gór Mglistych, z dala od wszelkiego światła i życia. Na skutek przypadku jaki i woli skarbu, Pierścień opuszcza w końcu Golluma i niespodziewanie trafia w ręce hobbita Bilba Bagginsa z Shire, który trafił do siedziby stwora podczas swojej wędrówki do Ereboru, która należy jednak do innej historii. Po powrocie z wyprawy Bilbo osiada w Shire, a Pierścień pozostaje w jego posiadaniu przez następne 60 lat. Nieświadomy zagrożenia ściąga na swój spokojny kraik wielkie niebezpieczeństwo...

Drużyna Pierścienia

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/16px-Information_icon.svg.png Osobny artykuł: Drużyna Pierścienia (tom)

Historia rozpoczyna się od 111. urodzin Bilba, 60 lat po odnalezieniu przez niego Pierścienia. Hobbit za radą czarodzieja Gandalfa zamierza przekazać swój skarb bratankowi Frodowi, by móc w spokoju udać się w swoją ostatnią wyprawę oraz odciażyć się od mocy artefaktu. W końcu, choć niechętnie, hobbit oddaje Pierścień i jego nowym powiernikiem staje się Frodo. Wyczuwający niebezpieczeństwo Gandalf nakazuje nizołkowi ukrycie przedmiotu oraz trzymanie go w tajemnicy, a sam wyjeżdża. Wiele lat później czarodziej wraca do Shire z nowymi wieściami. Wiadomo już o odbudowującej się potędze Nieprzyjaciela na Wschodzie oraz jego wiedzy na temat miejsca, w którym jego dzieło zostało ukryte oraz tego, kto jest jego nowym właścicielem. Frodo za radą czarodzieja wraz z trzema przyjaciółmi Samem, Merrym i Pippinem ucieka z rodzinnego kraju do Rivendell. Po drodze nizołki spotykają wiele niebezpieczeństw i przeciwności. Frodo ścigany przez Upiory Pierścienia zostaje raniony przez nóż Morgulu na Wichorwym Czubie. Ostatecznie wędrowcy docierają do celu, prowadzeni przez tajemniczego Obieżyświata.

W Ostatnim Przyjaznym Domu odbywa się narada, na którą przybywają przedstawiciele wszystkich Wolnych Ludów Śródziemia, by wspólnie ustalić co należy dalej począć z Sauronem i jego klejnotem. W końcu członkowie narady decydują, że Pierścień należy zniszczyć w płomieniach Góry Przeznaczenia. Podjąć tego niemalże niemożliwego decyduje się Frodo. Rada przystaje na to rozwiązanie i formuje się tytułowa Drużyna Pierścienia złożona z czterech hobbitów: Froda, Sama, Merry'ego i Pippina, dwóch ludzi: Aragorna i Boromira z Gondoru, elfa Legolasa z Leśnego Królestwa, krasnoluda Gilmiego z Plemienia Durina oraz Gandalfa. Wkrótce piechurzy wyruszają z misją, kierując się w stronę Mordoru. Pierwszą przeszkodę napotykają, próbując przekroczyć Góry Mgliste, gdzie najpierw przełęcz przez Caradhras okazuje się nie do przebycia, a następnie tracą Gandalfa w potyczce z Balrogiem, przechodząc przez Morię. Zrozpaczeni tą stratą wędrowcy udają się do lasów Lothlorien, by z pomocą Galadrieli i Celeborna ustalić co dalej. W końcu Drużyna wyrusza w dół Anduiny, ścigana przez zastępy Nieprzyjaciela oraz Golluma. Wędrowcy docierają pod wzgórze Amon Hen, gdzie Drużyna Pierścienia dręczona wątpliwościami ostatecznie rozpada się. Boromir bez powodzenia próbuje odebrać Powiernikowi Pierścień, po czym Frodo wraz z Samem samotnie i w tajemnicy przebywają rzekę i kierują się w stronę Mordoru.

Dwie wieże

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/16px-Information_icon.svg.png Osobny artykuł: Dwie wieże

Druga część powieści zaczyna się od walki na wzgórzach Amon Hen i śmierci Boromira, chroniącego Merry'ego i Pippina, ostatecznie porwanych przez niespotykany dotąd szczep orków. Po uczczeniu pamięci poległego Gondorczyka, Aragorn, Legolas i Gimli wyruszają w pogoń za pojmanymi towarzyszami, pozostawiając los Pierścienia w rękach Sama i Froda, wedle ich woli. Wkrótce Trzej Łowcy podróżując stepami Rohanu, trafiają na Jeźdźców Marchii pod dowództwem Éomer. Od nich dowiadują się o wybiciu Uruk-hai i zaniepokojeni losem przyjaciół ruszają na miejsce bitwy u podnóży Fangornu. Gdy docierają na miejsce Aragornowi udaje się usatlić, że hobbici zbiegli do lasu i troje wędrowców decyduje się wejść pośród drzewa, by odszukać towarzyszy. Tymczasem Merry i Pippin spotykają w lesie enta Drzewca, który okazuje się być sprzymierzeńcem i przyjacielem Gandalfa. Nizołki przemierzają z nim Fangorn i docierają na Wiec Entów, w wyniku którego orodrimowie wraz z huornami atakują Isengard. W międzyczasie Aragorn, Legolas i Gimli spotykają w Fangornie przywróconego do życia Gandalfa, wraz z którym prędko udają się do Edoras, by uzdrowić owładniętego przez Sarumana i jego sługę Grimę króla Théodena i przygotować Rohirrimów do zbliżającej się wojny. Uleczony władca w obliczu nadciągającego niebezpieczeństwa decyduje się na ucieczkę do Helmowego Jaru – niezdobytej twierdzy w Górach Białych. Wkrótce nieliczni obrońcy są zmuszeni odpierać niezliczone hordy orków z Isengardu. Ma miejsce bitwa o Helmowym Jarem, którą ostatecznie zwyciężają ludzie wsparci przez oddział Erkenbranda i Gandalfa oraz huornów. Théoden wraz z Gandalfem, Aragornem, Legolasem i Gilmlim udają się do Isengardu, by spotkać się z Sarumanem po jego klęsce. U bram warowni czekają na nich Merry i Pippin wraz z zastępem entów, którzy zburzyli i zatopili Isengard. Dochodzi do rozmowy Sarumana z Gandalfem i Théodenem. Czarodziej odrzuca propozycję rozejmu i pozostaje w Orthanku pod strażą Drzewca. Tymczasem Pippin znajduje wyrzucony przez Grimę palantir, który od razu zabiera mu Gandalf. Zaciekawiony hobbit nie może jednak zapomnieć o tajemniczym przedmiocie i w czasie drogi powrotnej łączy się z Sauronem, który nieumyślnie przekazuje mu swoje najbliższe plany. Uratowany przez Gandalfa hobbit wyrusza wraz z nim do Minas Tirith, by stawić czoło nadciągającemu tam Cieniowi.

W tym samym czasie Frodo i Sam samotnie wędrują pasmem Emyn Muil. Nie znając drogi, cały czas zataczają jednak błędne koła. Wkrótce wyczuwają, że są przez kogoś śledzeni. Niedługo po tym udaje im się pojmać prześladowcę, którym okazuje się Gollum. Przysięga on na Pierścień służbę Frodowi i prowadzi hobbitów ku Czarnej Bramie. Wyprowadza Hobbitów z gór, a następnie przeprowadza nieznaną orkom ścieżką przez Martwe Bagna. W końcu docierają pod Morannon tam jednak Gollum nie chce dopuścić, by hobbici przekroczyli bramę Mordoru i proponuje im inną ścieżkę na co Frodo w końcu przystaje. Wędrowcy zmierzają na południe i wkrótce wkraczają do Ithilien. Prowadzeni przez Smeagola poruszają się po zielonych terenach krainy. Po kilku dniach podróży stają się świadkami walki Haradrimów z południa i Strażników Ithilien pod przywódctwem Faramira. Niemalże jako więźniowie udają się wraz z nim do tajnej kryjówki Gondoru – Henneth Annûn. Tam dowiadują się, że Faramir jest bratem Boromira, a także że ten drugi nie żyje. Strażnicy także odkrywają położenie Golluma, jednak Frodo prosi o jego ocalenie. Ostatecznie stwór dostaje się w niewolę i zostaje przepytany przez ludzi. Faramir dowiaduj się o Pierścieniu i w przeciwieństwie do brata postanawia pomóc hobbitom oraz na prośbę Froda uwalnia Golluma. Niedługo później rozstają się, a nizołki kontynuują swoją wędrówkę. W końcu docierają do Doliny Morgul i ich oczom ukazuje się posępna wieża Minas Morgul. Gollum kieruje ich kolejno na Proste i Kręte Schody przez Cirith Ungol. Po ich zakończeniu wchodzą do tunelu, który okazuje się być zamieszkany przez straszną Szelobę. Zgodnie z plane Golluma trafili w pułapkę. Frodo z Samem gubią się. Frodowi udaje się odnaleźć wyjście, jednak zostaje ukąszony przez Pajęczycę. W tym czasie Sam odbywa walkę z Gollumem i rusza na pomóc panu. Udaje mu się pokonać Szelobę, jednak wkrótce po tym pojawiają się patrolujący teren orkowie i zabierają Froda do Wieży Cirith Ungol. Sam z Pierścieniem i Żądłem wyrusza na ratunek przyjacielowi. Tom kończy się, gdy Sam mdleje próbując przejść przez bramę orków.

Powrót króla

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/16px-Information_icon.svg.png Osobny artykuł: Powrót króla

Ostatnia część powieści rozpoczyna się w momencie podróży Gandalfa z Pippinem przez Anórien do Minas Tirith. Jeźdźcy niesieni przez Cienistogrzywego wkrótce docierają pod Rammas Echor, a następnie przez pola Pelennoru do Miasta Królów. Tam czarodziej odbywa rozmowę z Denethorem, namiestnikiem Gondoru. Pippin ofiaruje władcy swoje usługi i zostaje rycerzem Białej Wieży. Gandalf natomiast na własną rekę próbuje jak najlepiej przygotować gród na ostateczny cios Mordoru. W tym samym czasie orszak Théodena wracając z Isengardu spotyka Dúnedainów z Północy pod wodzą Halbarada oraz synów Elronda, Elladana i Elrohira. Razem docierają do Helmowego Jaru, gdzie Aragorn wraz z Szarą Drużyną postanawia ruszyć do Minas Tirith własną ścieżką, by spełnić swoje przeznaczenie. Wędrowcy krótko popasając w Edoras oraz Dunharrow, ostatecznie wkraczają na tajemniczą Ścieżkę Umarłych. Tam Aragorn wzywa Umarłych do spełnienia obietnicy danej Gondorowi wiele lat temu w zamian za zaznanie przez nich upragnionego spokoju. Ci pod wodzą Króla Gór przystają na propozycje i wraz z Szarą Drużyną ruszają, by oczyścić kraj z wojsk Nieprzyjaciela i uniemożliwić Mordorowi niespodziewany atak na Minas Tirith od strony Anduiny. Tymczasem w Rohanie król Théoden zarządza przegląd sił swoich wojsk pod Dunharrow, by wkrótce wyruszyć ze wsparciem do stolicy Gondoru. Władca nie chce jednak pozwolić na udział w wyprawie Merry'emu, który ostatecznie jednak dopina swego i zabrany przez tajemniczego Dernhelma jedzie na wojnę. Równolegle w Minas Tirith niedoceniany prze ojca Faramir wyrusza na beznadziejną wyprawę w celu bronienia Pelennoru przed zastępami Nieprzyjaciela. W ostatniej chwili zostaje jednak uratowany przez Gandalfa i rycerzy z Dol Amrothu. Zaraz po tym rozpoczyna się oblężenie miasta. Po drugiej stronie Gór Białych Rohirrimowie docierają do granic lasu Drúadan. Zamieszkujący to miejsce Wosowie pod przywódctwem Ghân-buri-Ghâna postanawiają udzielić pomocy Théodenowi i przeprowadzają wojska Rohanu zapomnianą Doliną Kamiennych Wozów niemal pod same mury Minas Tirith. Wkrótce Jeźdźcy Rohanu stawiają się pod oblężonym miastem i rozpoczyna się bitwa na polach Pelennoru. W tym samym czasie opętany Denethor udaje się do Domu Umarłych, by spalić siebie i nieprzytomnego Faramira żywcem. Pippin donosi o tym Gandalfowi i finalnie wspomagani przez Beregonda ratują rycerza, a stary namiestnik umiera. Ostatecznie wyswobodzony przez Jeźdców gród z pomocą przybyłych Aragorna, Legolasa, Gimliego oraz Dúnedainów pokonuje wielotysięczną armię Mordoru, a Dernhelm, który okazał się być Éowiną, wraz z Merrym unicestwia Wodza Nazgûli. W bitwie ginie jednak wielu rycerzy i sławnych dowódców z Théodenem na czele, a Éowina i Merry zostają poważnie ranni. Po bitwie Aragorn ulecza ciężkorannych w Domu Uzdrowień, czym potwierdza swoje pretensje do tronu. Wkrótce także opracowuje plan wyciągnięcia wszystkich orków z Mordoru i skupienia na sobie Oka, by Frodo mógł wykonać swoją misję. Kilkutysięczna Armia Zachodu wyrusza z Minas Tirith pod Morannon, by stoczyć ostateczną batalię z Cieniem. Po kilku dniach marszu docierają pod Cirith Gorgor i rozpoczyna się bitwa pod Morannonem.

Równolegle z tymi wydarzeniami, Sam rusza na pomoc uwięzionemu przez orków w Wieży Cirith Ungol Frodowi. W strażnicy wybucha bójka między orkami z oddziałów Szagrata i Gorbaga o mithrilową kolczugę Froda, w której ginie niemal cała załoga Wieży. Sam mając ułatwione zadanie ostetecznie odnajduje i uwalnia towarzysza. Zaraz po tym obaj przebierają się za orków i ruszają w dalszą drogę przez pustkowia Mordoru, ścigani przez żołdaków Saurona. W pasmie Morgai udaje im się nieco uzupełnić zapasy wody, lecz i tak są już na skraju wyczerpania. Podczas jednego z postojów Sam spostrzega, że są tropieni przez Golluma . Hobbici reflektują się także, że zaszli za daleko na północ i muszą zmienić drogę. Skręcają więc na wschód i opuszczają góry. Niedaleko Żelaznych Wrót zostają wcieleni do oddziału orków, jednak ostatecznie udaje im się zbiec. Na wysokości Orodruiny skręcają z drogi na południe ku górze. Po trzech dniach marszu dochodzą do jej podnóża. Tam zostają napadnięci przez Golluma, jednak udaje im się go ogłuszyć. Frodo o własnych siłach dostaje się do Sammath Naur , jednak opanowany mocą Pierścienia postanawia zachować klejnot dla siebie. W tym momencie rozwścieczony Gollum rzuca się na niego i odgryza palec hobbita razem ze skarbem. Opanowany szaleństwem stwór spada w Szczeliny Zagłady razem z Pierścieniem. Misja zostaje wykonana. W tym samym czasie rozgrywa się bitwa pod Morannonem i znacznie mniej liczebna Armia Zachodu powoli przegrywa. Jednak w chwili zniszczenia Pierścienia siły Mordoru rozpiechrzają się, Barad-dûr , Morannon oraz inne twierdzę Nieprzyjaciela zostają zniszczone, a on sam ponosi ostateczną klęskę. Góra Przeznaczenia wybucha, Frodo i Sam po wykonaniu misji są gotowi na śmierć. Ostatecznie ratują ich orły wysłane przez Gandalfa . Po odzsykaniu przytomności przez nizołków, zwycięska Armia Zachodu i hobbici na polach Cormallen świętują rozwianie Cienia. W tym samym czasie w Minas Tirith Faramir przez pobyt w Domu Uzdrowień zbliża się do Éowiny i wiąże się między nimi uczucie. Wkrótce do miasta przybywa Armia Zachodu wraz z nizołkami i obywa się koronacja Aragorna na króla Zjednoczonego Królestwa oraz jego ślub z Arweną. Zostaje zasadzona nowa sadzonka Białego Drzewa i nastają pomyślne lata dla całego królestwa. Tymczasem członkowie Drużyny wyruszają w orszaku pogrzebowym króla Théodena do Edoras, gdzie władca zostaje pochowany w miejscu spoczynku swoich przodków oraz syna. Następnie wędrowcy udają się do Rivendell. Po drodze spotykają Sarumana i Grímę błąkających się po Dunlandzie. Po przybyciu do Rivendell hobbici wraz z Bilbem świętują jego 129. urodziny, a po dwóch tygodniach wraz z Gandalfem ruszają w kierunku Shire. W pobliżu Kurhanów rozstają się z czarodziejem i samotnie docierają do mostu na Brandywinie. Tam spostrzegają jakie zmiany zaszły w ojczyźnie podczas ich nieobecności. Dowiadują się, że za sprawą Lotho Sackville-Bagginsa w Shire pojawili się południowcy pod przywódctwem tajemniczego Sharkeya. Wędrowcy postanawiają zaprowadzić porządek w krainie i z pomocą rodziny Cottonów wzniecają powstanie przeciwko zaborcą w wyniku którego odbywa się m.in. bitwa nad Wodą . Po jej wygraniu czwórka hobbitów udaje się do Bag End. Tam doświadczają kolejnych niemiłych zmian oraz spotykają Sharkeya, którym okazuje się być Saruman. Otoczony przez hobbitów czarodziej kpi z nizołków i zachwyca się swoimi dokonaniami. Chcąc ranić Froda zostaje zabity przez hobbitów, podobnie jak Gríma, który wcześniej sam chciał zgładzić swojego pana. Dzięki tym wydarzeniom i wzorowej organizacji mieszkańców Shire, kraina zostaje przywrócona do dawnego piękna. Przez następne dwa lata w państwie dużo się dzieje. Sam wprowadza się wraz z zaślubioną przez siebie Różyczką do Bag End i rodzi im się pierwsza córeczka – Elanor. Merry i Pippin zostają jednymi z najbardziej rozpoznawanych hobbitów. Frodo natomiast stroni od towarzystwa i spędza dużo czasu pisząc książkę. Pewnego dnia prosi Sama o towarzystwo w podróży do Leśnego Zakątka. Gdy tam docierają, spotykają Elronda, Galadrielę i Bilba. Sam dowiaduje się, że Frodo opuszcza Śródziemie. Towarzyszy przyjacielowi aż do Szarych Przystani, gdzie zjawiają się także Merry i Pippin. Hobbici po raz ostatni spotykają się ze sobą i żegnają, po czym Frodo wraz z Bilbem, Gandalfem, Elrondem i Galadrielą odpływa do Nieśmiertelnych Krain , a trójka hobbitów wraca do Shire...

Główni bohaterowie

Protagoniści

• Frodo Baggins – hobbit z Shire, Powiernik Pierścienia, przyjaciel Sama oraz bratanek Bilba, członek Drużyny Pierścienia,
• Samwise Gamgee  – hobbit z Shire, ogrodnik, wierny przyjaciel i towarzysz Froda, członek Drużyny Pierścienia,
• Meriadok Brandybuck (Merry) – hobbit z Shire, kuzyn Pippina, członek Drużyny Pierścienia, przyjaciel entów oraz rycerz Rohanu,
• Peregrin Tuk (Pippin) – hobbit z Shire, kuzyn Merry'ego, członek Drużyny Pierścienia, przyjaciel entów oraz rycerz Gondoru,
• Gandalf – czarodziej, opiekun Shire, przyjaciel Bilba, członek Drużyny Pierścienia i Białej Rady,
• Aragorn – człowiek, Dúnedain, dziedzic Isildura, członek Drużyny Pierścienia, król Zjednoczonego Królestwa,
• Legolas – elf, książę Leśnego Królestwa w Mrocznej Puszczy, syn Thranduila, członek Drużyny Pierścienia i przyjaciel Gimliego,
• Gimli – krasnolud, syn Glóina, członek Drużyny Pierścienia i przyjaciel Legolasa, Przyjaciel Elfów,
• Bilbo Baggins – hobbit z Shire, Powiernik Pierścienia, który przekazał Frodowi, uczestnik Wyprawy do Ereboru, przyjaciel Gandalfa oraz wujek Froda,
• Boromir – człowiek, syn Denethora oraz brat Faramira, rycerz Gondoru oraz członek Drużyny Pierścienia,
• Elrond – półelf, władca Rivendell, członek Ostatniego Sojuszu i uczestnik bitwy na stokach Góry Przeznaczenia, przewodniczący Narady w Rivendell, ojciec Arweny,
• Arwena – elfka, córka Elronda, ukochana Aragorna, dla którego wyrzekła się nieśmiertelności,
• Galadriela – elfka, pani Lothlórien, żona Celeborna, jedna z najstarszych i zarazem najpiękniejszych istot w Śródziemiu,
• Celeborn – elf, władca Lóthlorien, mąż Galadrieli,

• Éomer – człowiek, Rohirrim, Trzeci Marszałek Marchii, a następnie król Rohanu, brat Éowyny,

• Drzewiec – ent, Pasterz lasu, najstarszy przedstawiciel swojego gatunku, przyjaciel Merry'ego oraz Pippina,

• Théoden – człowiek, Rohhirim, król Rohanu, ojciec Théodreda, jego umysł długo był zawładnięty przez Sarumana,

• Éowina – Rohirrimka, księżniczka Rohanu, siostra Éomera i siostrzenica króla Théodena, żona Faramira,

• Faramir – człowiek, kapitan Gondoru, syn Denethora i brat Boromira, Namiestnik Gondoru, książę Ithilien oraz mąż Éowiny,
• Denethor – człowiek, Namiestnik Gondoru, ojciec Boromira i Faramira,

Antagoniści

• Sauron – Ciemny Władca, upadły Majar, tytułowy Władca Pierścieni i twórca Jedynego Pierścienia,

• Nazgûle – Upiory Pierścienia, niegdyś władcy ludzi, zniewoleni przez Saurona po przyjęciu Pierścieni Władzy, jego najgroźniejsi słudzy,

• Czarnoksiężnik z Angmaru – przywódca Nazgûli oraz największy sługa Saurona, wcześniej władca Angmaru,

• Gollum – Powiernik Pierścienia, stwór zniewolony przez jego moc, kiedyś hobbit ze Stoorów zwany Smeagolem,

• Saruman – czarodziej, władca Isengardu, przewodniczący Białej Rady, a następnie jej zdrajca i sprzymierzeniec Saurona,

• Balrog (Zguba Durina) – Majar, sługa Morgotha, ognisty demon z przedwiecznego świata, zamieszkujący podziemia Morii,

• Gríma – człowiek, sługa Sarumana oraz nadworny Théodena, zatruwający mu umysł,

• Szeloba – Wielka Pajęczyca z Gór Cienia, ostatnia z dzieci Ungolianty, strzegła przejścia do Mordoru w pobliżu Cirith Ungol.

Geneza

Prace nad Władcą Pierścieni Tolkien ropoczął niedługo po napisaniu Hobbita, lecz przed jego ukazaniem się w 1937r. Wkrótce jednak odłożył w czasie rozpoczęty projekt i zajął się gromadzeniem informacji na temat Dawnych Dni. Ze względu na konsultantów i niecierpliwych czytelników wrócił w końcu do pisania powieści, które jednak bardzo rozwlekło się w czasie. Praca nad książką trwała z przerwami aż około 13 lat od 1936 do 1949 roku. Tolkien ujawnił, że w tym czasie miał wiele innych zajęć, które pochłaniały mu czas, stąd powolny proces powstawania, dodatkowo zachwiany wybuchem wojny. Pod koniec 1939r. jeszcze niedokończona była nawet Księga pierwsza. Późną jesienią 1941r. Drużyna była już w Lothlórien i wyruszała w dół Anduiny. W roku następnym naszkicowana została pierwsza wersja Księgi trzeciej, a także pierwszy i trzeci rozdział Księgi piątej opisujące przybycie Gandalfa z Pippinem do Minas Tirith i uruchomienie Wzgórz Sygnałowych Gondoru. Następnie znów wkradł się zastój, a Tolkien jak sam napisał "utknął, zaniknęła wizja, a na rozmyślania nie było czasu". W ciągu roku 1944 "zmusił" się do pracy nad historią podróży Froda do Mordoru, czyli Księgą czwartą. Musiało jednak minąć kolejnych pięć lat zanim książka osiągnęła kształt w jakim została wydana. W tym czasie Tolkien przeredagował napisaną powieść, przy okazji uzupełniając ją brakującymi wątkami. Tekst wielokrotnie własnoręcznie przepisywał na maszynie, twierdząc, że "pomoc zawodowej maszynistki za drogo by kosztowała".

Historia publikacji

Pisaną przez ok. 13 lat (m.in. w czasie II wojny światowej) książkę, wydano w Wielkiej Brytanii w latach 1954-1955.

Przekłady na język polski

• Maria Skibniewska, Warszawa 1961-1963, wyd. Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik",
• Jerzy Łoziński, Warszawa 1996-1997
• Władca Pierścieni, Warszawa 2001, wyd. Amber: tom I i II (części I - IV) - Maria i Cezary Frąc, wiersze Tadeusz Olszański, tom III - opracowanie przekładu Maria i Cezary Frąc, część V Aleksandra Januszewska, część VI Aleksandra Jagiełowicz, wiersze - Tadeusz Olszański, dodatki Ryszard Derdziński.

Inne przekłady

• Nils Werenskiold, na język norweski w latach 1973-1975.

Przyjęcie

W połowie lat 60. XX w. Władca Pierścieni stał się fenomenem wydawniczym w krajach anglosaskich, a następnie na całym świecie (w Polsce ukazała się w latach 1961-1963). Książkę przetłumaczono na dziesiątki języków. Jej sukces spowodował gigantyczny rozwój gatunku fantasy, ale mimo tysięcy innych książek Władca Pierścieni wciąż pozostaje najbardziej cenioną pozycją tego gatunku literackiego.

Książka była analizowana przez wielu badaczy, którzy napisali liczne dzieła traktujące o Władcy Pierścieni. Omówienie tego działa zostało zawarte w takich książkach jak: Droga do Śródziemia czy Klucz do Tolkiena.

Adaptacje

Filmy

Władca Pierścieni został przeniesiony na ekran dwa razy. W latach 1977-1979 firma Warner Brothers podjęła próbę ekranizacji książki w postaci filmu animowanego. Podjął się tego znany twórca animacji filmowych Ralph Bakshi, który nakręcił pierwszą część filmu Władca Pierścieni, obejmującą ok. półtora tomu powieści, ale wskutek miernego powodzenia filmu, ekranizacja nie została ukończona.

Największym problemem z ekranizacją filmu było dobre przedstawienie świata opisanego przez Tolkiena. Dopiero pojawienie się rozwiniętej grafiki komputerowej pozwoliło na nakręcenie filmu z prawdziwego zdarzenia.

Po niemalże 20 latach od pierwszej próby przeniesienia dzieła Tolkiena na duży ekran, nowozelandzki reżyser Peter Jackson postanowił  zekranizować Władcę Pierścieni po raz drugi. Kolejne części tego trzytomowego dzieła ukazały się w kinach, w około rocznych odstępach, w 2001, 2002 i 2003 roku, bijąc rekordy oglądalności. W 2001 roku (w Polsce w lutym 2002) na ekrany wszedł film Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia. Następna część – Władca Pierścieni: Dwie wieże, ukazała się w 2002 (w Polsce w styczniu 2003). Ostatnia – Władca Pierścieni: Powrót króla, weszła na ekrany 16 grudnia 2003 (w Polsce 1 stycznia 2004) i zdobyła 11 statuetek nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej, w tym za najlepszy film roku 2003.

Gry

Popularność książki Władca Pierścieni oraz jej adaptacji filmowej spowodowała pojawienie się gier wideo związanych z Śródziemiem. W 1989 roku powstała jedna z pierwszych gier zainspirowanych światem Tolkiena - The Crack of Doom. W roku 2002 wydano gry pod tytułem: "Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia" oraz "Władca Pierścieni: Dwie Wieże". W roku następnym, firma Electronic Arts wydała grę "Władca Pierścieni: Powrót Króla". W latach 2004, 2006, 2007 oraz 2009 wydano kolejne gry produkcji EA osadzone w świecie Władcy Pierścieni pod tytułami: "Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie", "Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie II", "Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie II - Król Nazguli" oraz "Władca Pierścieni: Podbój". Natomiast w 2012 roku datę premiery miała gra: "LEGO Władca Pierścieni".

Inne

Powstało także kilka słuchowisk radiowych, opartych o Władcę Pierścieni, wyprodukowanych przez radio BBC.

Zobacz też

• Władca Pierścieni - film animowany z 1978 roku
• Władca Pierścieni - film na podstawie powieści z lat 2001-2003